મજબૂત અર્થવ્યવસ્થા માટે વિઝન ઇંડિયા 2047 મહત્વનો દસ્તાવેજ, સમાજશાસ્ત્રીઓ અને અર્થશાસ્ત્રીઓની પણ સરકાર સલાહ લેવી જોઇએ

મજબૂત અર્થવ્યવસ્થા માટે વિઝન ઇંડિયા 2047 મહત્વનો દસ્તાવેજ, સમાજશાસ્ત્રીઓ અને અર્થશાસ્ત્રીઓની પણ સરકાર સલાહ લેવી જોઇએ

સરકારે 2047 માટે ‘વિઝન ડોક્યુમેન્ટ’ તૈયાર કરીને બહાર પાડવાની જાહેરાત કરી છે. તે ભારતને 2047 સુધીમાં વિકસિત રાષ્ટ્ર બનાવવા અને મધ્યમ આવકની જાળમાં ફસાઈ જવાથી બચાવવાના ઉદ્દેશ્ય સાથે બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. આ દસ્તાવેજ માટે ભારત અને વિશ્વના મોટા ઉદ્યોગપતિઓ અને કોર્પોરેટ બોસ સાથે પણ ચર્ચા કરવામાં આવશે. જો કે, પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે આ દસ્તાવેજ ભારતના અસમાન વિકાસ અને અમીર અને ગરીબ વચ્ચેની ખાઈ ઘટાડવામાં કેટલો મદદરૂપ થશે?

વિઝન દસ્તાવેજ ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ

‘વિઝન ડોક્યુમેન્ટ’ કોઈપણ દેશ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ અને મહત્વપૂર્ણ દસ્તાવેજ છે. આ અમને વસ્તુઓ ગોઠવવામાં મદદ કરે છે. જો દેશ રાજનૈતિક પ્રણાલી પ્રમાણે ચાલતો હોય તો એ સાતત્ય અને સ્થિરતા આપણને એ ‘વિઝન ડોક્યુમેન્ટ’માંથી જોવા મળે છે. તેથી, જો કોઈ સરકારે કોઈ નીતિ બનાવી હોય, આવા દસ્તાવેજ બનાવ્યા હોય – આગામી 20-30 વર્ષોને ધ્યાનમાં રાખીને, તો તે આવનારી અન્ય સરકારો માટે માર્ગદર્શક તરીકે કામ કરે છે. તેથી, આ દસ્તાવેજ પર ઘણી મહેનત કરવી જોઈએ, તે વિચારપૂર્વક કરવું જોઈએ અને દરેક પાસાને ધ્યાનમાં રાખીને તૈયાર કરવું જોઈએ. આ દસ્તાવેજોને દેશ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ બનાવવાના પ્રયાસો કરવા જોઈએ. આ દસ્તાવેજ અર્થવ્યવસ્થા સાથે સંબંધિત હોવાથી તેમાં તેની જ ચર્ચા કરવામાં આવશે. કોઈપણ દેશની અર્થવ્યવસ્થા બે-ત્રણ બાબતો પર નિર્ભર હોય છે. પ્રથમ આઉટપુટ એટલે કે કુલ ઉત્પાદન. આપણી કુલ ક્ષમતા કેટલી છે, આપણે શું ઉત્પાદન કરી શકીએ છીએ અને ઉત્પાદન એ આપણું સૌથી મોટું પ્રેરક બળ છે. તેથી, દેશમાં બાકીની વસ્તુઓ પણ તેની વૃદ્ધિ અનુસાર નક્કી કરવામાં આવે છે. આપણે જાણી શકીએ છીએ કે આપણે કઈ વસ્તુઓનું ઉત્પાદન કરવું છે અને શું નથી અને તે મુજબ કામ કરી શકીએ છીએ.

જ્યારે કોઈપણ અર્થવ્યવસ્થામાં થોડી વૃદ્ધિ થાય છે, ત્યારે થોડા સમય પછી તે વૃદ્ધિ સ્થિર થઈ જાય છે. તેનું કારણ છે. સૌપ્રથમ આપણે સમજવું પડશે કે જ્યારે અર્થવ્યવસ્થાનો વિકાસ થાય છે, લોકોની આવક વધે છે, આવક વધવાની સાથે તેમનું વેતન વધે છે, તેઓ વધુ ખર્ચ કરે છે. સમસ્યા ત્યારે આવે છે જ્યારે તમારી ઉત્પાદકતા મેળ ખાતી નથી. અમુક સમયે તમારી ઉત્પાદકતા ઘટે છે. તમારો ઉત્પાદન ખર્ચ વધે છે. જ્યારે લોકોની આવક વધે છે, ત્યારે દરેક સંસાધનોની કિંમત વધે છે, પરંતુ જો ઉત્પાદન વધતું નથી, તો તમારી સ્પર્ધાત્મકતા પણ ઘટે છે. બીજું, સંસ્થા વિશે. સંસ્થાઓ આપણી આર્થિક વ્યવસ્થાની રચના કરે છે. લોકો નવા રોકાણ, નવી શોધ કરવામાં રસ ગુમાવે છે અને તમે જાળમાં ફસાઈ જાઓ છો જેને મધ્યમ આવકની જાળ કહેવામાં આવે છે. આર્જેન્ટિના ઉત્તમ ઉદાહરણ છે, પરંતુ અન્ય દેશો પણ છે. જેમ કે, ત્યાં બ્રાઝિલ છે, ત્યાં મેક્સિકો છે. આર્જેન્ટિનાને બરબાદ અર્થવ્યવસ્થા કહેવામાં આવે છે કારણ કે તે 1900 એડીમાં હતી તેટલી હદે બગડી ગયું છે. તેથી, આ ઉત્તમ ઉદાહરણ છે. બ્રાઝિલ અને મેક્સિકો વિશે વાત કરી રહ્યા છીએ કારણ કે તેઓએ ક્ષમતા દર્શાવી હતી, પરંતુ હવે તેઓ તેને જાળવી રાખવામાં સક્ષમ નથી. ભારત આ વિઝન ડોક્યુમેન્ટ તૈયાર કરી રહ્યું છે જેથી તે આમાં ફસાઈ ન જાય.

મેક્રો-ઇકોનોમી સ્તરે, અસમાનતાને દૂર કરવી ખૂબ જ સરળ લાગે છે. ભારતમાં ઉત્તર-દક્ષિણ વિભાજનની જેમ, એક સંસાધનોની બાબત છે અને બીજી વસ્તીની બાબત છે. વસ્તીની ગીચતા જોવાની બાબત છે. ઉત્તરમાં શિક્ષણ અને કૌશલ્ય વિકાસ માટે ખૂબ ઓછા પૈસા અને મગજ ખર્ચવામાં આવ્યા છે. શિક્ષણમાં, ધારો કે તમે ઘણી સારી સંસ્થાઓ બનાવી છે, પરંતુ તમે ત્યાં શ્રેષ્ઠ પ્રોફેસરો અને શિક્ષકો કેવી રીતે લાવશો. તેના પરિવાર માટે યોગ્ય સુવિધાઓ નથી. ઉત્તર અને પૂર્વમાં ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચર પર હજુ ઘણું કામ કરવાની જરૂર છે. રસ્તાઓ, રેલ નેટવર્ક, રોજગારીની તકો, ટેલિકોમ આ બધું સુધરશે તો જ આ અસમાન વિકાસ દૂર થશે. વિઝન ડોક્યુમેન્ટમાં આની ચર્ચા થવી જોઈએ.

આમાં એક બાબત પર ખૂબ ધ્યાન આપવાની જરૂર છે કે જે પણ કન્સલ્ટન્સી ફર્મ્સ છે જે વિશ્વને જણાવે છે કે તેમને વર્તમાન સંજોગોમાં કેવી રીતે કામ કરવાની જરૂર છે, મોટાભાગની કન્સલ્ટન્સી ફર્મ, તમે જોશો કે તેમાંથી મોટાભાગની કંપનીઓ ક્યાં તો તમે અમેરિકાથી છો? અથવા યુરોપ? તેનું કારણ એ છે કે તેમની યુનિવર્સિટી સિસ્ટમ ખૂબ જ ઉત્તમ છે. આપણે આપણી સ્થાનિક આઈઆઈટીની પ્રશંસા કરીએ છીએ, પરંતુ આપણે જોવાનું છે કે આ સંસ્થાઓ ક્યાં છે? તેમનું આઉટપુટ શું છે? મોટાભાગના બાળકો કાં તો બહાર જાય છે અથવા સેવાઓ બદલી નાખે છે. એન્જિનિયરિંગ તેના જીવનમાંથી જતું રહે છે. જો તમારે મોટું, વિશાળ બનવું હોય તો તેના માટે તમારે ઉચ્ચ શિક્ષણનો વિચાર કરવો પડશે. કેવી રીતે કરવું તે અલગ બાબત છે, ખાનગીકરણ કરવું પડશે, તે સરકારી ભંડોળથી કરવું પડશે, આની ચર્ચા થઈ શકે છે, પરંતુ ઉચ્ચ શિક્ષણમાં સુધારો કરવો પડશે, આટલું ચોક્કસ છે.

કોર્પોરેટ બનવું હંમેશા ખોટું નથી. મૂડીવાદ હંમેશા નકારાત્મક રીતે જોવામાં આવે છે, પરંતુ એવું નથી. મૂડીવાદ હંમેશા શોષણનો મુદ્દો બને એ જરૂરી નથી. અમારા પડોશીઓ તાઈવાન, સિંગાપોર છે, તે બધાએ મૂડીવાદ અપનાવ્યો છે અને તમે તેના ફાયદા જોઈ શકો છો. તમે દક્ષિણ કોરિયા જોઈ શકો છો, મૂડીવાદનો અર્થ એ છે કે જે સંસાધનોનો ઉપયોગ થઈ રહ્યો છે તેને યોગ્ય પ્રોત્સાહન મળવું જોઈએ. જો આ મુદ્દાનું ધ્યાન રાખવામાં આવે તો મૂડીવાદના ફાયદાઓ છે. કોર્પોરેટાઇઝેશનનો અર્થ માત્ર બિઝનેસ-પ્રોફિટ નથી, એમાં થોડો-થોડો સામાજિક-નફો પણ છે. જો તમે યુ.એસ. પર નજર નાખો, તો ત્યાં સીએસઆર પર ઘણું કહી શકાય તેવું નથી. ત્યાં લાગે છે કે જો કોઈની કમાણીથી સો ફાયદો ન થાય તો તે કમાણી પુરતી નથી. ભારતમાં અત્યારે એવું નથી અને તેથી જ કોર્પોરેટ્સને શંકાની નજરે જોવામાં આવે છે. આવા વિઝન ડોક્યુમેન્ટમાં સમાજશાસ્ત્રી, રાજકીય અર્થશાસ્ત્રી અને અર્થશાસ્ત્રીની સખત જરૂર છે. આ લોકોના અભિપ્રાય બાદ વિઝન ડોક્યુમેન્ટ બનાવવામાં આવે તો તે સામાજિક રીતે પણ અસરકારક સાબિત થશે.