સરકારે આગામી વર્ષે જ વસ્તી ગણતરી કરવાનો નિર્ણય લીધો છે. વસ્તી ગણતરીની પ્રક્રિયા 2026 સુધીમાં પૂર્ણ કરવામાં આવશે. જો કે હજુ એ સ્પષ્ટ નથી થયું કે જાતિ ગણતરી થશે કે નહીં. વિપક્ષી દળોની સાથે એનડીએના ઘણા સહયોગી દળો લાંબા સમયથી જાતિ ગણતરીની માંગ કરી રહ્યા છે. RSSએ પણ કહ્યું છે કે દેશમાં જાતિઓ વિશેની માહિતી જાહેર કરવી જરૂરી છે.
રિપોર્ટ્સમાં કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે જનગણના બાદ સરકાર પણ સીમાંકનની પ્રક્રિયા શરૂ કરશે. આ પછી, લોકસભા સીટોની ફરીથી વહેંચણી કરવામાં આવશે. ધ ઈન્ડિયન એક્સપ્રેસના અહેવાલમાં જણાવાયું છે કે મહિલા અનામત કાયદો વસ્તી ગણતરી અને સીમાંકન પ્રક્રિયા પછી લાગુ કરવામાં આવશે. 2022 માં, અટલ બિહારી વાજપેયીએ સીમાંકન પ્રક્રિયાને 25 વર્ષ માટે સ્થગિત કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે સીમાંકનની પ્રક્રિયા 2026 પછી યોજાનારી વસ્તી ગણતરીના ડેટા જાહેર થયા પછી શરૂ થશે. આવી સ્થિતિમાં 2031 પછી સીમાંકન થવાનું હતું. જો કે વર્તમાન સરકાર 2027માં જ સીમાંકનની પ્રક્રિયા શરૂ કરવા માંગે છે. આ કામ એક વર્ષમાં પૂર્ણ થશે. આ 2029ની લોકસભા ચૂંટણીમાં સીમાંકન બાદ કરવામાં આવશે.
તાજેતરમાં, જનગણના આયુક્ત અને રજિસ્ટ્રાર જનરલ મૃત્યુંજય કુમાર નારાયણનો કાર્યકાળ ઓગસ્ટ 2026 સુધી લંબાવવામાં આવ્યો છે. સીમાંકનની પણ તેની સમસ્યાઓ છે. દક્ષિણને ચિંતા છે કે તેનાથી સંસદમાં તેનું પ્રતિનિધિત્વ ઘટશે. ઉત્તરમાં વધુ વસ્તી છે, તેથી સીમાંકન પછી લોકસભાની વધુ બેઠકો હોઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં આંધ્રપ્રદેશ સહિત અનેક રાજ્યોએ આ પ્રશ્ન ઉઠાવ્યો છે.
એક કેન્દ્રીય મંત્રીએ કહ્યું કે, વડાપ્રધાને સ્પષ્ટ કર્યું છે કે સીમાંકનની પ્રક્રિયામાં ઉત્તર અને દક્ષિણ વચ્ચે કોઈ ભેદભાવ રાખવામાં આવશે નહીં. તમામ સાથે ચર્ચા કર્યા બાદ જ આ મામલે કોઈ નિર્ણય લેવામાં આવશે. આ ઉપરાંત ઘણા લેખોમાં સુધારાની પણ જરૂર પડશે. આમાં કલમ 81, કલમ 170, કલમ 82, 55, 330 અને 332 સામેલ છે.