વિદેશ મંત્રી એસ જયશંકરે ચીન સાથે ભારતના સંબંધોને લઈને મોટું નિવેદન આપ્યું છે. તેમણે શનિવારે કહ્યું કે વાસ્તવિક નિયંત્રણ રેખા (LAC) પર પેટ્રોલિંગને લઈને ચીન સાથે સમજૂતી થઈ છે. જો કે, આનો અર્થ એ નથી કે બંને દેશો વચ્ચેના મુદ્દાઓ ઉકેલાઈ ગયા છે. તેમણે કહ્યું કે સૈનિકો પાછા ખેંચવાથી આગળના પગલા પર વિચાર કરવાની તક મળી છે, પરંતુ મુદ્દાઓ સંપૂર્ણપણે ઉકેલાયા નથી. તેમણે આ કરાર માટે સૈન્યને શ્રેય આપ્યો, જેણે “ખૂબ જ અકલ્પનીય” સંજોગોમાં કામ કર્યું.
જયશંકરે પુણેમાં એક કાર્યક્રમમાં કહ્યું, “21 ઓક્ટોબરે થયેલા કરાર (સૈનિકો પાછા ખેંચવા માટે) હેઠળ, ડેપસાંગ અને ડેમચોકમાં પેટ્રોલિંગ કરવામાં આવશે. આ સાથે હવે આપણે આગળનું પગલું વિચારી શકીશું. એવું નથી કે બધું ઉકેલાઈ ગયું છે, પરંતુ સૈનિકો પાછા ખેંચવાનો પ્રથમ તબક્કો છે અને અમે તે તબક્કે પહોંચવામાં સફળ રહ્યા છીએ.
સાથે કામ કરવામાં સમય લાગશે
અહીં વિદ્યાર્થીઓ સાથેની વાતચીત દરમિયાન એક પ્રશ્નના જવાબમાં વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે સંબંધોને સામાન્ય થવામાં હજુ સમય લાગશે. તેમણે કહ્યું કે વિશ્વાસ પુનઃનિર્માણ કરવામાં અને સાથે મળીને કામ કરવામાં સ્વાભાવિક રીતે સમય લાગશે. તેમણે કહ્યું કે જ્યારે વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી બ્રિક્સ સમિટ માટે રશિયાના કઝાનમાં ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગને મળ્યા હતા, ત્યારે નક્કી કરવામાં આવ્યું હતું કે બંને દેશોના વિદેશ પ્રધાનો અને રાષ્ટ્રીય સુરક્ષા સલાહકારો મળશે અને કેવી રીતે આગળ વધવું તે જોશે.
તમારી વાતને વળગી રહેવાથી ફાયદો થશે
જયશંકરે કહ્યું, “જો આપણે આજે અહીં પહોંચ્યા છીએ, તો તેનું એક કારણ એ છે કે અમે અમારી બંદૂકોને વળગી રહેવા અને અમારી વાત રજૂ કરવાનો ખૂબ જ પ્રયાસ કર્યો છે. દેશની સુરક્ષા માટે ખૂબ જ અકલ્પનીય સંજોગોમાં આર્મી ત્યાં હાજર હતી અને સેનાએ તેનું કામ કર્યું અને રાજદ્વારી પણ તેનું કામ કર્યું.” તેમણે કહ્યું કે ભારતે છેલ્લા એક દાયકામાં તેના ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરમાં સુધારો કર્યો છે. તેમણે કહ્યું કે એક સમસ્યા એ હતી કે અગાઉના વર્ષોમાં બોર્ડર ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરની ઉપેક્ષા કરવામાં આવી હતી. “આજે અમે એક દાયકા પહેલા કરતા દર વર્ષે પાંચ ગણા વધુ સંસાધનો સમર્પિત કરી રહ્યા છીએ, જે પરિણામો લાવે છે અને આર્મીને ખરેખર અસરકારક રીતે તૈનાત કરવામાં સક્ષમ બનાવે છે,” જયશંકરે કહ્યું.
ભારત-ચીન સપ્ટેમ્બર 2020 થી ઉકેલ શોધી રહ્યા છે
થોડા દિવસો પહેલા, ભારત અને ચીન વચ્ચે પૂર્વી લદ્દાખમાં LAC સાથે સૈનિકો પાછી ખેંચવા અને પેટ્રોલિંગને લઈને એક સમજૂતી થઈ હતી, જે ચાર વર્ષથી વધુ સમયથી ચાલી રહેલા મડાગાંઠને સમાપ્ત કરવાની દિશામાં એક મોટી સફળતા છે. જૂન 2020 માં, ગલવાન ઘાટીમાં બંને દેશોના સૈનિકો વચ્ચે ભીષણ અથડામણ પછી સંબંધો વણસ્યા હતા. છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓમાં બંને પક્ષો વચ્ચે આ સૌથી ગંભીર લશ્કરી સંઘર્ષ હતો. તેમણે કહ્યું કે સપ્ટેમ્બર 2020થી ભારત ઉકેલ શોધવા માટે ચીન સાથે વાતચીત કરી રહ્યું છે. વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે આ ઉકેલના વિવિધ પાસાઓ છે. તેમણે કહ્યું કે સૌથી મહત્વની બાબત એ છે કે સૈનિકોએ પીછેહઠ કરવી પડશે, કારણ કે તેઓ એકબીજાની ખૂબ નજીક છે અને કંઈક થવાની સંભાવના હતી.
પેટ્રોલિંગ પહેલાની જેમ થશે
તેમણે કહ્યું, “આ પછી, એક મોટો મુદ્દો એ છે કે તમે સરહદનું સંચાલન કેવી રીતે કરો છો અને તમે સરહદ કરાર પર કેવી રીતે વાટાઘાટો કરો છો. અત્યારે જે કંઈ પણ થઈ રહ્યું છે તે પ્રથમ તબક્કા સાથે સંબંધિત છે, જે સૈનિકોની હકાલપટ્ટી છે.” વિદેશ મંત્રીએ કહ્યું કે ભારત અને ચીન 2020 પછી સૈનિકો તેમના ઠેકાણા પર કેવી રીતે પાછા ફરશે તે અંગે કેટલીક જગ્યાએ સંમત થયા છે. પરંતુ એક મહત્વપૂર્ણ મુદ્દો પેટ્રોલિંગ સાથે સંબંધિત હતું. જયશંકરે કહ્યું, “પેટ્રોલિંગમાં વિક્ષેપ પડી રહ્યો હતો અને અમે છેલ્લા બે વર્ષથી આ અંગે વાટાઘાટો કરવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા હતા. તેથી 21મી ઑક્ટોબરના રોજ જે બન્યું તે એ હતું કે તે ચોક્કસ વિસ્તારોમાં ડેમચોક અને ડેપસાંગમાં અમે એવી સમજ પર આવ્યા કે પેટ્રોલિંગ અગાઉની જેમ ફરી શરૂ થશે.