મે મહિનામાં જથ્થાબંધ મોંઘવારી દર 15 મહિનાના સર્વોચ્ચ સ્તરે પહોંચી ગયો છે. આજે એટલે કે 14 જૂને જારી કરાયેલા આંકડા અનુસાર મે મહિનામાં જથ્થાબંધ મોંઘવારી વધીને 2.61% થઈ ગઈ છે. ફેબ્રુઆરી 2023માં જથ્થાબંધ ફુગાવાનો દર 3.85% હતો. જ્યારે એપ્રિલ 2024માં ફુગાવો 1.26% હતો, જે 13 મહિનામાં સૌથી વધુ હતો. આના એક મહિના પહેલાં માર્ચ 2024માં તે 0.53% હતો. ફેબ્રુઆરીમાં જથ્થાબંધ ફુગાવો 0.20% હતો. બીજી તરફ બુધવારે રિટેલ મોંઘવારી દરમાં ઘટાડો જોવા મળ્યો હતો.
મે મહિનામાં ખાદ્ય ફુગાવો 1.88% વધ્યો
રિટેલ ફુગાવો મે મહિનામાં ઘટ્યો હતો
અગાઉ ગઈકાલે એટલે કે 12 જૂને મે મહિનાના છૂટક ફુગાવાના આંકડા જાહેર કરવામાં આવ્યા હતા. આ મુજબ મે મહિનામાં છૂટક ફુગાવો 4.75% રહ્યો હતો. આ 12 મહિનાની નીચી સપાટી છે. જ્યારે એક મહિના પહેલાં એટલે કે એપ્રિલમાં રિટેલ ફુગાવો ઘટીને 4.83% પર આવી ગયો હતો.
સામાન્ય માણસ પર WPIની અસર
જથ્થાબંધ ફુગાવામાં લાંબા સમય સુધી વધારાની મોટા ભાગનાં ઉત્પાદક ક્ષેત્રો પર નકારાત્મક અસર પડે છે. જો જથ્થાબંધ ભાવ લાંબા સમય સુધી ઊંચા રહે છે, તો ઉત્પાદકો તેનો બોજ ગ્રાહકો પર નાખે છે. સરકાર માત્ર ટેક્સ દ્વારા જ ડબલ્યુપીઆઈને નિયંત્રિત કરી શકે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, ક્રૂડ ઓઈલમાં તીવ્ર વધારાની સ્થિતિમાં સરકારે ઈંધણ પરની એક્સાઈઝ ડ્યૂટીમાં ઘટાડો કર્યો હતો. જો કે, સરકાર એક મર્યાદામાં જ ટેક્સમાં ઘટાડો કરી શકે છે. WPIમાં મેટલ, કેમિકલ, પ્લાસ્ટિક, રબર જેવા ફેક્ટરી સંબંધિત સામાનને વધુ વેઇટેજ આપવામાં આવે છે.
ફુગાવો કેવી રીતે માપવામાં આવે છે?
ભારતમાં ફુગાવાના બે પ્રકાર છે. એક રિટેલ એટલે કે છૂટક અને બીજો જથ્થાબંધ ફુગાવો. છૂટક ફુગાવાનો દર સામાન્ય ગ્રાહકો દ્વારા ચૂકવવામાં આવતી કિંમતો પર આધારિત છે. તેને કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ (CPI) પણ કહેવામાં આવે છે. તે જ સમયે હોલસેલ પ્રાઈસ ઈન્ડેક્સ (WPI) નો અર્થ એવો થાય છે કે જે એક વેપારી જથ્થાબંધ બજારમાં બીજા વેપારી પાસેથી વસૂલ કરે છે.
ફુગાવાને માપવા માટે વિવિધ વસ્તુઓનો સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે. ઉદાહરણ તરીકે, જથ્થાબંધ ફુગાવામાં ઉત્પાદિત ઉત્પાદનોનો હિસ્સો 63.75%, ખોરાક જેવી પ્રાથમિક વસ્તુઓનો 20.02% અને બળતણ અને શક્તિ 14.23% છે. તે જ સમયે છૂટક ફુગાવામાં ખાદ્યપદાર્થો અને ઉત્પાદનોનો હિસ્સો 45.86% છે, આવાસનો હિસ્સો 10.07% છે અને બળતણ સહિત અન્ય વસ્તુઓનો પણ હિસ્સો છે.