એક્ઝિટ પોલ્સે લોકસભા ચૂંટણીના પરિણામો વિશે જે આગાહીઓ પહેલાથી જ કરવામાં આવી રહી હતી તેની પુષ્ટિ કરી છે. મોટાભાગના લોકો નરેન્દ્ર મોદીની ત્રીજી વખત સત્તામાં વાપસીની આગાહી કરી રહ્યા હતા. તફાવત માત્ર બેઠકોની સંખ્યામાં હતો. નરેન્દ્ર મોદીએ ‘400 પાર કરો’નું સૂત્ર આપીને વિપક્ષને સસ્પેન્સમાં મૂકી દીધા હતા. સમગ્ર ચૂંટણી દરમિયાન વિપક્ષ મોદીના દાવાઓની વાસ્તવિકતા સમજાવવામાં વ્યસ્ત રહ્યા હતા. વિપક્ષી નેતાઓ એ સુનિશ્ચિત કરવામાં વ્યસ્ત છે કે મોદી જેટલો દાવો કરી રહ્યા છે તેટલી બેઠકો તેમને ન મળે. કેટલાક એનડીએને 200થી નીચે જતા જોઈ રહ્યા હતા જ્યારે ઘણા દાવો કરી રહ્યા હતા કે તે ઘટીને 150 થઈ જશે. એક્ઝિટ પોલના અંદાજો દર્શાવે છે કે વિપક્ષના દાવા ખોટા પડી રહ્યા છે. એ અલગ વાત છે કે એક્ઝિટ પોલ માટે વાસ્તવિક પરિણામ સાથે મેળ ખાય તે જરૂરી નથી. ઘણી વખત એક્ઝિટ પોલના અંદાજો પણ બરબાદ થયા છે. પરંતુ, મોટાભાગના અંદાજો વાસ્તવિક પરિણામોના સૂચક છે. આવો જાણીએ તેની પાછળના પાંચ કારણો
‘ઇન્ડિયા’ બ્લોકમાં 295 બેઠકોની અપેક્ષા છે
1લી જૂનની સાંજે જ્યારે એક્ઝિટ પોલના અંદાજો આવ્યા ત્યારે ‘ભારત’ બ્લોકે દિવસ દરમિયાન એક બેઠક યોજીને તેના અંદાજો આપ્યા હતા. એક્ઝિટ પોલના અંદાજો પહેલા જ કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગે, જે ‘ઈન્ડિયા’ બ્લોકનું નેતૃત્વ કરે છે, તેમણે દાવો કર્યો હતો કે વિપક્ષી ગઠબંધનને 295થી વધુ બેઠકો મળશે. ખડગેનું આ મૂલ્યાંકન ‘ભારત’ બ્લોકમાં સમાવિષ્ટ પક્ષોના નેતાઓના પ્રતિસાદ પર આધારિત છે. ખડગેએ સીટોના સંકલિત આંકડા જાહેર કર્યા જેના પર દિલ્હીમાં એકત્ર થયેલા ‘ભારત’ બ્લોકના નેતાઓએ પોતપોતાના રાજ્યોમાં જીત વિશે ખડગેને જાણ કરી હતી. એક્ઝિટ પોલના અંદાજો બહાર આવ્યા હોવા છતાં, ‘ભારત’ બ્લોક તેના સર્વેક્ષણ પર અડગ છે.
દક્ષિણે ભાજપને સમર્થન આપ્યું છે
એક્ઝિટ પોલની ચોંકાવનારી હકીકત એ છે કે ભાજપ દક્ષિણ ભારતમાં પોતાના મૂળિયા મજબૂત કરતી જોવા મળી રહી છે. ‘ઇન્ડિયા’ બ્લોક દક્ષિણમાં બીજેપીની લીડનો દાવો કરી રહ્યો હતો અને ઉત્તરમાં અડધો ભાગ, જ્યારે દક્ષિણમાં એક્ઝિટ પોલ્સ ભાજપ માટે નોંધપાત્ર સંખ્યામાં બેઠકો દર્શાવે છે. હકીકતમાં, શરૂઆતથી જ, દક્ષિણનો મૂડ ઉત્તરના રાજ્યો સાથે મેળ ખાતો નથી. ઇમરજન્સી પછી 1977માં યોજાયેલી સામાન્ય ચૂંટણીમાં જ્યારે જનતા પાર્ટી દેશભરમાં તોફાન કરી રહી હતી ત્યારે દક્ષિણમાં તેની કોઈ અસર જોવા મળી ન હતી. 2014 અને 2019ની સામાન્ય ચૂંટણીઓમાં પણ દક્ષિણના રાજ્યો નરેન્દ્ર મોદીની લહેરથી અસ્પૃશ્ય રહ્યા. આ કારણે વિપક્ષોને આશા હતી કે આ વખતે પણ ભાજપ ત્યાં કોઈ અસર નહીં કરી શકે. પરંતુ, એક્ઝિટ પોલમાં ભાજપને દક્ષિણના રાજ્યોમાં પણ કેટલીક બેઠકો મળી રહી હોવાનું જણાય છે.
નરેન્દ્ર મોદીની મહેનત રંગ લાવી
ભાજપ અને વિરોધ પક્ષો વચ્ચે મૂળભૂત તફાવત છે. ભાજપ પહેલા પોતાની નબળાઈ શોધે. પછી તે તેને સુધારવા માટે એક વ્યૂહરચના બનાવે છે અને તેને અમલમાં મૂકવાનું શરૂ કરે છે. વિપક્ષ પોતાની નબળાઈઓમાંથી શીખતો નથી. ઊલટું, તેઓ ભાજપની ખામીઓ શોધવા અને દર્શાવવામાં પોતાની તમામ શક્તિ ખર્ચી નાખે છે. ભાજપે પોતાના સમર્થકો અને કાર્યકરોનું નેટવર્ક સમગ્ર દેશમાં ફેલાવ્યું છે. આરએસએસના સ્વયંસેવકો તેમના માટે અલગથી કામ કરે છે. દક્ષિણ ભારતના લોકોને વશ કરવા માટે ભાજપ દ્વારા બનાવવામાં આવેલી સુવિચારી વ્યૂહરચના પીએમ મોદીએ તેમની યોજનાઓ દ્વારા અમલમાં મૂકી હતી. એટલું જ નહીં નરેન્દ્ર મોદીએ ચૂંટણી રેલીઓમાં પણ ઘણો પરસેવો પાડ્યો હતો. આ વખતે તેણે સૌથી વધુ સભા, રેલી અને રોડ શોનો રેકોર્ડ બનાવ્યો. મોદીએ પશ્ચિમ બંગાળમાં 21 સભાઓ કરી. 16 માર્ચે ચૂંટણી કાર્યક્રમની જાહેરાત કરવામાં આવી હતી. જે બાદ મોદીનો ચૂંટણી પ્રવાસ શરૂ થયો હતો. સમગ્ર ચૂંટણી દરમિયાન મોદીએ 206 જાહેર સભાઓ અને રોડ શો કર્યા હતા. 2019ની સામાન્ય ચૂંટણીમાં તેમણે લગભગ 145 રેલીઓ અને રસ્તાઓ યોજ્યા હતા. એટલે કે જો મોદી સત્તામાં પાછા ફરે છે તો તેને તેમની યોજનાઓ અને મહેનતનો ચમત્કાર માનવો જોઈએ.
મફત આપવાનો મોદીનો પ્રયોગ સફળ
આમ આદમી પાર્ટીના સંયોજક અરવિંદ કેજરીવાલે દિલ્હીમાં પ્રથમવાર મફત રેવડી વિતરણ કરીને સફળતા હાંસલ કરવાનો પ્રયોગ કર્યો. તેમની ઘણી મફત યોજનાઓની અસર થઈ અને લોકોએ તેમને દિલ્હીમાં સરકાર ચલાવવાની જવાબદારી આપી. બાદમાં અન્ય બિન-ભાજપ પક્ષોએ પણ કેજરીવાલની નકલ કરવાનું શરૂ કર્યું. કર્ણાટકની વિધાનસભામાં કોંગ્રેસને તેના કારણે સફળતા મળી. આ બધા સિવાય પીએમ મોદીએ એક અનોખો પ્રયોગ કર્યો. ઝુંબેશ ચલાવીને જન ધન ખાતું ખોલાવનાર તે સૌપ્રથમ હતા. જન ધન યોજના 28 ઓગસ્ટ 2014ના રોજ શરૂ કરવામાં આવી હતી. 9 ઓગસ્ટ, 2023 સુધીમાં દેશમાં જન ધન ખાતાઓની સંખ્યા 50 કરોડને વટાવી જશે. આગામી નવ-દસ મહિનામાં આ સંખ્યામાં વધુ વધારો થવાની સંભાવના છે.ત્યારે વિપક્ષી નેતાઓ મોદીના આ અભિયાનની મજાક ઉડાવી રહ્યા હતા. તેમને ભાજપની આગેવાની હેઠળની સરકારની રણનીતિનો ખ્યાલ નહોતો. મોદી સરકારે આ ખાતાઓ દ્વારા લોકોને વિવિધ કલ્યાણકારી યોજનાઓનો લાભ આપવાનું શરૂ કર્યું. આનાથી બે ફાયદા થયા. પ્રથમ, વચેટિયાઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો અને બીજું, આખા પૈસા લોકોના ખાતામાં પહોંચવા લાગ્યા. રાજીવ ગાંધી પણ વચેટિયાઓની અડચણોથી વાકેફ હતા. તેથી જ તેમણે કહ્યું હતું કે જો કેન્દ્રમાંથી 100 પૈસા જાય છે, તો 85 પૈસા રસ્તામાં ગુમ થઈ જાય છે. માત્ર 15 પૈસા લાભાર્થી સુધી પહોંચે છે. રાજીવે જે રીતે દેશને પહેલીવાર ઈન્ફોર્મેશન ટેક્નોલોજી (IT)ની દુનિયામાં રજૂ કર્યો, જો તે ઈચ્છતો તો તેનો ઉપયોગ વચેટિયાઓના નેટવર્કને તોડવા માટે કરી શક્યો હોત. નરેન્દ્ર મોદીએ ડીબીટીમાં માત્ર આઈટીનો ઉપયોગ કર્યો છે.
મોદી સરકારની મફત રાશન યોજના
નરેન્દ્ર મોદીની સરકારે તેના બે કાર્યકાળ દરમિયાન આવી અનેક જન કલ્યાણકારી યોજનાઓ શરૂ કરી હતી, જેના ફળ નિશ્ચિત માનવામાં આવતા હતા. આ યોજનાઓ દ્વારા, મોદીએ અન્ય પક્ષોની મફત યોજનાઓનું ધોવાણ કર્યું છે. પાંચ કિલો ફ્રી રાશન યોજના દ્વારા મોદીએ 81 કરોડ લોકો સુધી સીધો સંપર્ક કર્યો છે. વિપક્ષી ગઠબંધનને અગાઉ આ યોજનાની લોકપ્રિયતાનો ખ્યાલ નહોતો. વિપક્ષો આ માટે મોદીની ટીકા કરતા હતા. જ્યારે ‘ઈન્ડિયા’ બ્લોકને તેની અસરની જાણ થઈ, ત્યારે કોંગ્રેસના રાષ્ટ્રીય અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ મધ્ય-ચૂંટણીમાં લોકોને 5 કિલોને બદલે 10 કિલો મફત રાશન આપવાની જાહેરાત કરી. ઉતાવળમાં અને ચૂંટણીની વચ્ચે બોલાયેલા તેમના શબ્દો લોકો સુધી યોગ્ય રીતે પહોંચી શક્યા નથી.
ભાજપ ઉજ્જવલા યોજના દ્વારા 10 કરોડથી વધુ લોકો સુધી પહોંચે છે
મોદી સરકાર ઉજ્જવલા યોજના હેઠળ 10 કરોડથી વધુ લોકો સુધી પહોંચી છે. પીએમ આવાસ યોજના હેઠળ ત્રણ કરોડ મકાનો બનાવવામાં આવ્યા છે. સામાન્ય બજેટમાં તેને પાંચ કરોડ સુધી લઈ જવાનો લક્ષ્યાંક રાખવામાં આવ્યો છે. મોદી ખેડૂતોને વાર્ષિક 6000 રૂપિયા આપે છે. 11 કરોડ ખેડૂતો એવા છે જેમને વાર્ષિક ત્રણ હપ્તામાં સન્માન નિધિની ચુકવણી મળે છે.
મોદીની ‘આયુષ્માન ભારત’ યોજના
મોદીએ 2018માં આરોગ્ય ક્ષેત્રે ક્રાંતિકારી ‘આયુષ્માન ભારત’ યોજના શરૂ કરી હતી. હાલમાં દેશમાં લગભગ 40 કરોડ આયુષ્માન કાર્ડ ધારકો છે. આયુષ્માન કાર્ડ પર દેશની પસંદગીની હોસ્પિટલોમાં 5 લાખ રૂપિયા સુધીની સારવાર ઉપલબ્ધ છે. આ રીતે નરેન્દ્ર મોદીની સરકારે દેશની 140 કરોડની વસ્તીને એક યા બીજી રીતે ફાયદો પહોંચાડ્યો છે. તેથી, જો તેમની સરકાર પરત આવે છે, તો તેમાં અન્ય કોઈની ભૂમિકા નથી.