ભારતીય જનતા પાર્ટી (BJP)એ કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને સાંસદોને વિધાનસભાની ચૂંટણી લડાવવાના તેના પ્રયોગને આગળ ધપાવ્યો છે. પાર્ટીએ સોમવારે રાજસ્થાનમાં વિધાનસભા ચૂંટણી માટે 41 ઉમેદવારોની પ્રથમ યાદી જાહેર કરી. તેમાં સાત સાંસદોનો સમાવેશ થાય છે. વર્તમાન સાંસદો રાજ્યવર્ધન સિંહ રાઠોડ અને બાલકનાથના નામ પણ આ યાદીમાં છે. મધ્યપ્રદેશમાં પણ ભાજપે કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને સાંસદોને ચૂંટણી પ્રચારમાં ઉતાર્યા છે. આ પહેલા ભાજપે બંગાળ અને ત્રિપુરામાં કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને સાંસદોને વિધાનસભા ચૂંટણી લડાવવાનો પ્રયોગ કર્યો છે. હવે સ્પષ્ટ છે કે આ ભાજપની રણનીતિનો એક ભાગ છે. આખરે ભાજપની ટોચની નેતાગીરી આવું કરીને તેના નેતાઓને શું સંદેશ આપવા માંગે છે? ચાલો અહીં આ પાસાને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ.
ભાજપે રાજસ્થાનમાં વિધાનસભા ચૂંટણી માટે 41 ઉમેદવારોની પ્રથમ યાદી જાહેર કરી છે, જેમાં રાજ્યવર્ધન સિંહ રાઠોડ સહિત સાત વર્તમાન સાંસદોનો સમાવેશ થાય છે. પરંતુ, આ વખતે તે આશ્ચર્યજનક ન હતું. મધ્યપ્રદેશમાં પણ ભાજપના ઉમેદવારોની યાદીમાં ઘણા કેન્દ્રીય મંત્રીઓ અને સાંસદોના નામ સામે આવ્યા છે. મતલબ કે પાર્ટી આયોજિત રીતે વિધાનસભા ચૂંટણીમાં સાંસદો અને મંત્રીઓને મેદાનમાં ઉતારી રહી છે. જો કે, રાજકીય વિશ્લેષકો આ પ્રશ્નનો જવાબ શોધવાનો પ્રયાસ કરી રહ્યા છે. વાસ્તવમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના નેતૃત્વમાં ભાજપ આ પ્રકારની વ્યૂહરચના વડે એક કાંકરે અનેક પક્ષીઓને મારવાનો પ્રયાસ કરી રહી છે.
ભત્રીજાવાદને નિશાન બનાવવાનો પ્રયાસ
વડાપ્રધાન મોદી સતત પરિવારવાદ પર નિશાન સાધી રહ્યા છે. તેઓ તેને રાજકારણમાં અભિશાપ ગણાવતા રહ્યા છે. દિગ્ગજોને ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતારીને આ કવાયત તરફ પગલા ભરવામાં આવ્યા છે. ચાલો એક ઉદાહરણ દ્વારા આને સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ. ભાજપે રાષ્ટ્રીય મહાસચિવ કૈલાશ વિજયવર્ગીયને ઈન્દોરથી પોતાના ઉમેદવાર બનાવ્યા. કૈલાશ વિજયવર્ગીયને ટિકિટ મળ્યા બાદ તેમના પુત્ર આકાશનું કાર્ડ ક્લિયર થઈ ગયું હતું. BATની ઘટના બાદ કેન્દ્રીય નેતૃત્વ આકાશ વિજયવર્ગીયથી નારાજ છે. મતલબ કે એક જ પરિવારમાં દરેક વ્યક્તિ રાજનીતિ ન કરે તેવી વ્યવસ્થા કરવામાં આવી રહી છે.
જેનો ઉદ્દેશ્ય સાંસદોની સત્તાનો લાભ લેવાનો છે
સાંસદો અને મંત્રીઓ તેમના વિસ્તારોમાં મજબૂત ગ્રાસરુટ ધરાવે છે. તેમની પોતાની વિધાનસભા ઉપરાંત, તેમની પાસે નજીકની ઘણી વિધાનસભા બેઠકો પર પ્રભાવ પાડવાની શક્તિ છે. પાર્ટીને આનાથી વધુ સીટો મળી શકે છે. બેઠકો વધારવા માટે આ અસરકારક ફોર્મ્યુલા સાબિત થઈ શકે છે. ઉદાહરણ તરીકે નરેન્દ્ર સિંહ તોમરને લો. ગ્વાલિયર, ગુના અને મોરેનામાં તેમનો ઘણો પ્રભાવ છે.
હાઈકમાન્ડ સ્પર્ધા જાળવી રાખવા માંગે છે
વિધાનસભાની ચૂંટણીમાં સાંસદો અને મંત્રીઓને મેદાનમાં ઉતારવાનો એક ઉદ્દેશ્ય પરસ્પર સ્પર્ધા જાળવી રાખવાનો છે. આના દ્વારા ભાજપ હાઈકમાન્ડ ઈચ્છે છે કે નેતાઓએ પોતાની ખુરશી નિશ્ચિત ન ગણવી જોઈએ. તેઓએ પ્રયાસ કરતા રહેવું જોઈએ. આ દ્વારા પાર્ટી વ્યક્તિગત પ્રદર્શનને પ્રોત્સાહન આપવા માંગે છે. ખુદ વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ કહ્યું છે કે ઉમેદવારોએ તેમના નામે વોટ મેળવવાનો પ્રયાસ કરવો જોઈએ.
રાજસ્થાનની લડાઈમાં કયા સાંસદોના નામ છે?
રાજસ્થાન વિધાનસભા ચૂંટણીમાં પાર્ટીએ જે સાંસદોને મેદાનમાં ઉતારવાની જાહેરાત કરી છે તેમાં નીચેનાનો સમાવેશ થાય છે:
1. નરેન્દ્ર કુમાર (મંડવા)
2. દિયા કુમારી (વિદ્યાધર નગર)
3. રાજ્યવર્ધન રાઠોડ (જોતવારા)
4. ભગીરથ ચૌધરી (કિશનગઢ)
5. દેવજી પટેલ (સાંચોર)
6. બાલક નાથ (તિજારા)
7. રાજ્યસભાના સભ્ય કિરોરી લાલ મીના (સવાઈ માધોપુર)
મધ્યપ્રદેશના ચૂંટણી પ્રચારમાં કયા મંત્રીઓ અને સાંસદોના નામ સામે આવ્યા છે?
1. નરેન્દ્ર સિંહ તોમર, મંત્રી (દિમાની)
2. પ્રહલાદ પટેલ, મંત્રી (નરસિંહપુર)
3. ફગ્ગન સિંહ કુલસ્તે, મંત્રી (નિવાસ)
4. રાકેશ સિંહ, એમપી (જબલપુર પશ્ચિમ)
5. રીતિ પાઠક, સાંસદ (સિધિ)
6. ગણેશ સિંહ, એમપી (સતના)
7. ઉદય પ્રતાપ સિંહ, સાંસદ (ગદરવાડા)
8. કૈલાશ વિજયવર્ગીય, મહાસચિવ (ઈન્દોર-1)