મૃત્યુ નજીક છે તે કેવી રીતે ખબર પડે?

મૃત્યુ નજીક છે તે કેવી રીતે ખબર પડે?

દેવાધિદેવ મહાદેવની ભક્તિના મહિના શ્રાવણના આઠમા દિવસે શિવજીએ વર્ણવેલા કાળચક્રના જ્ઞાન અને ગંગાના પ્રાગટ્ય વિશે વાંચો…

મહાદેવ ગંગા માટે ત્ર્યંબકેશ્વર બનીને બિરાજ્યા
પોતાના પર ગૌહત્યાનું પાપ લાગ્યા પછી મહર્ષિ ગૌતમ દેવી અહિલ્યા અને તેમના અન્ય શિષ્યોને પોતાની સાથે લઈ ગયા અને બીજી કોઈ જગ્યાએ આશ્રમમાં રહેવા લાગ્યા. સૌ પ્રથમ ગૌતમ ઋષિએ બ્રહ્મગિરિ પર્વતની પરિક્રમા કરી. પછી ભગવાન શિવના પાર્થિવ લિંગની સ્થાપના કર્યા પછી, તેઓએ તેની પૂજા કરવાનું શરૂ કર્યું. પતિ-પત્નીની ઉત્તમ ઉપાસના અને ભક્તિથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવે તેમને દર્શન આપ્યા.
ભગવાન શિવ બોલ્યા;- હે મહર્ષે! હે દેવી! હું તમારી પૂજાથી પ્રસન્ન છું. બોલો, તમારે શું વરદાન માગવું છે?
આ સાંભળીને ઋષિ ગૌતમ બોલ્યા;- ભગવાન ! કૃપા કરીને મને ગૌહત્યાના પાપથી બચાવો. ત્યારે શિવજીએ કહ્યું- તમે કોઈ ગુનો નથી કર્યો. આ બધો ભ્રમ હતો જે તે દુષ્ટ દુષ્કર્મીઓ દ્વારા બનાવવામાં આવ્યો હતો. તમે નિર્દોષ છો. આ સાંભળીને મહર્ષિના બધા દુ:ખ દૂર થઈ ગયા, પછી તેમણે શિવજીને કહ્યું કે ભગવાન તમે અહીં પવિત્ર જળનું પ્રાગટ્ય કરો જેથી સર્વ જીવોનું કલ્યાણ થાય.
ગૌતમ ઋષિની પ્રાર્થના સાંભળીને શિવજીએ તેમને ગંગાજળ આપ્યું. એ જ ગંગાજળ શ્રીગંગાજીનું નારી સ્વરૂપ બન્યું.

ગૌતમ ઋષિ બોલ્યા;-હે પવિત્ર ગંગા! હું તમને વંદન કરું છું તમે પાપોનો નાશ કરનાર અને તમારા શરણમાં આવનાર ભક્તોને મોક્ષ આપનાર છો. હું હાથ જોડીને તમારા આશ્રયમાં આવ્યો છું. તમે મારા પાપોનો નાશ કરો અને મને નરકમાં જવાથી બચાવો. ગંગાજીએ પોતાના શુદ્ધ જળથી તેમના પાપ ધોઈ નાખ્યા. પછી તેણીએ સર્વેશ્વર શિવ પાસે ત્યાંથી જવાની પરવાનગી માંગી.

ત્યારે શિવજી બોલ્યા;- હે ગંગા! તમે પાપોનો નાશ કરનાર છો. એટલા માટે અહીં લોકકલ્યાણ માટે પૃથ્વી પર વસો. કળિયુગમાં અઠ્ઠાવીસમા મન્વંતરના અંત સુધી તમારે અહીં પૃથ્વી પર નિવાસ કરવો પડશે અને સાચા મન અને ભક્તિથી તમારા જળમાં સ્નાન કરનારા ભક્તોના પાપોનો નાશ કરવો પડશે. કળિયુગમાં પાપોનો નાશ કરવાનો આ એકમાત્ર ઉપાય હશે. ભક્તિભાવથી તમારા દર્શન કરનારાઓના પાપોનો પણ નાશ કરશો.

આ સાંભળીને ગંગાજીએ કહ્યું કે હે પ્રભુ ! હું હંમેશા તમારા હેઠળ છું. તમારી આજ્ઞા મારા માટે સર્વોપરી છે, પરંતુ હું તમને વિનંતી કરું છું કે તમે માતા પાર્વતીની સાથે મને તમારી નજીક રાખો. ગંગાજીની વાત સાંભળીને ભગવાન શિવ બોલ્યા;- હે ગંગા! હું તમારી ઈચ્છા ચોક્કસ પૂરી કરીશ. એમ કહીને ભગવાન શિવ ત્યાં ત્ર્યંબકેશ્વર નામથી તેજ સ્વરૂપે સ્થાયી થયા. ગંગાજી ત્યાં ગૌતમ ઋષિ તરીકે પ્રસિદ્ધ થયાં અને વહેવા લાગ્યાં. ત્ર્યંબકેશ્વર મહાદેવ પાસે વહેતી નદી ગૌતમી ગંગા તરીકે ઓળખાય છે.
મૃત્યુ નજીક છે તે કેવી રીતે ખબર પડે?
એકવાર શિવજીએ દેવી પાર્વતીને કાલ ચક્ર વિશે કહેવાનું શરૂ કર્યું. શિવજી બોલ્યા;- હે દેવી! મૃત્યુ સમયનું જ્ઞાન આ પ્રમાણે છે – જે વ્યક્તિનું શરીર અચાનક નિસ્તેજ થઈ જાય છે અને ઉપરના ભાગમાં લાલાશ દેખાય છે, જેની જીભ, મોં, કાન અને આંખો સુન્ન થઈ જાય છે, જે અવાજ સાંભળી શકતો નથી, જેને સૂર્ય, ચંદ્ર અને અગ્નિની જ્વાળા કાળી, ધૂંધળી દેખાય છે એ મનુષ્ય ચ મહિનામાં કાળનો શિકાર બનીને મૃત્યુ પામે છે.

જે વ્યક્તિનો ડાબો હાથ સાત દિવસ સુધી સતત ધ્રુજતું રહે, શરીર ધ્રુજતું રહે, તાળવું સુકાઈ જાય, તે વ્યક્તિ માત્ર એક મહિનાનો મહેમાન છે. જેની જીભ જાડી થઈ જાય, નાક વહેતું રહે, જેને પાણી, તેલ, ઘી અને કાચમાં પોતાનું પ્રતિબિંબ દેખાતું નથી, જેને ધ્રુવીય વર્તુળ દેખાતું નથી, જેને સૂર્ય-ચંદ્રના કિરણો દેખાતા નથી, જેને દિવસે ઉલ્કા વર્ષા અને રાત્રે મેઘધનુષ દેખાય, તો તેનું જીવન છ મહિના છે એવું માનવું.હે દેવી! આત્મ-વિજ્ઞાન, ક્ષણ, ત્રુટિ, કાષ્ઠ મુહૂર્ત, દિવસ-રાત,પળ, મહિનો, ઋતુ, વર્ષ, યુગ, કલ્પ, મહાકલ્પ મુજબ શંકર જીવોનો સંહાર કરે છે. વામ, દક્ષિણ અને મધ્ય એમ ત્રણ માર્ગો છે. નાડી પ્રાણને ધારણ કરે છે. આપણા શરીરમાં સોળ નાડીઓ છે જે ચાર જગ્યાએ રહે છે. આ બધા પ્રમાણે માણસને ઉંમર થાય છે. નાડી અને વાયુનો પ્રવાહ માણસની બાકીની ઉંમર બતાવવાનું કામ કરે છે. કાળ જ્ઞાનીઓએ આ રીતે કાળના ચક્રનું વર્ણન કર્યું છે.