Category : World

બદલો લેવાની જાહેરાત, કવાયત અને શસ્ત્રોના પ્રદર્શન… શું ઈરાની સેના પાસે ઈઝરાયેલને કચડી નાખવાની તાકાત છે?

બાંગ્લાદેશમાં તખ્તાપલટના સમાચાર વચ્ચે સમગ્ર વિશ્વની નજર ઈરાન પર છે. કારણ કે એવી આશંકા છે કે ઈરાન આગામી કેટલાક કલાકોમાં ઈઝરાયેલ પર હુમલો કરી શકે છે. આ સંભવિત હુમલાને જોતા ઈઝરાયેલના મિત્ર દેશોએ ખાડીમાં પોતાના યુદ્ધ શસ્ત્રો તૈનાત કરવાનું શરૂ કરી દીધું છે. ઘણા દેશો દ્વારા મધ્યસ્થી અને વાટાઘાટો છતાં ઈરાન અત્યારે પાછળ હટવા તૈયાર નથી. આવી સ્થિતિમાં આ બંને દેશોની સૈન્ય તાકાત જાણવી મહત્વપૂર્ણ બની જાય છે.

આગામી 24 થી 48 કલાક ઈરાન, ઈઝરાયેલ અને સમગ્ર મધ્ય પૂર્વ માટે ખૂબ જ મહત્વપૂર્ણ હોઈ શકે છે. કારણ કે ઈરાન આગામી એક બે દિવસમાં ઈઝરાયેલ પર હુમલો કરી શકે છે. 31 જુલાઈએ રાજધાની તેહરાનમાં હમાસના વડા ઈસ્માઈલ હાનિયાની હત્યાથી નારાજ ઈરાને ઈઝરાયેલને પાઠ ભણાવવાની ધમકી આપી છે અને હવે એવું માનવામાં આવી રહ્યું છે કે ઈરાન કોઈપણ સમયે યુદ્ધ મોરચો ખોલી શકે છે. એક તરફ અમેરિકન સમાચાર એજન્સી એક્સિયોસે તેના સૂત્રોને ટાંકીને 24થી 48 કલાકમાં હુમલો થવાની સંભાવના વ્યક્ત કરી છે, તો બીજી તરફ અમેરિકાના વિદેશ મંત્રી એન્ટની બ્લિંકને પણ જી-7 દેશોને આ સંભવિત અંગે ચેતવણી આપી છે. હુમલા અંગે ચેતવણી આપી છે. જો કે, બ્લિંકને એ વાતનો ઇનકાર કર્યો છે કે તેમની પાસે હુમલાના સમય અંગે કોઈ ચોક્કસ માહિતી છે.

આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ થાય છે કે જો ઈરાન ખરેખર ઈઝરાયેલ પર હુમલો કરશે તો શું થશે? ઇઝરાયેલનો પ્રતિભાવ કેવો હશે? શું આ હુમલા બાદ બંને દેશોના મિત્ર દેશો અને સંગઠનો પણ આ યુદ્ધમાં કૂદી પડશે? અને સૌથી અગત્યનું, ઈરાન અને ઈઝરાયેલની લશ્કરી તાકાત કેટલી છે? અને બંને દેશો એકબીજાને કેટલું નુકસાન પહોંચાડે છે? તો ચાલો આ બધા મહત્વના પ્રશ્નોના જવાબો ક્રમિક રીતે શોધવાનો પ્રયત્ન કરીએ.

ઈરાન તરફથી હુમલાની સંભાવનાને જોતા ઈઝરાયેલે પણ પોતાનું વલણ સ્પષ્ટ કર્યું છે. વડા પ્રધાન બેન્જામિન નેતન્યાહુએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે જો તેમને મજબૂત ગુપ્ત માહિતી મળે છે કે ઈરાન તેમના પર હુમલો કરી શકે છે, તો ઈઝરાયેલ ઈરાનને રોકવા માટે પૂર્વ-ઉત્સાહક હડતાલ પર વિચાર કરી શકે છે. ઈઝરાયેલ પર મંડરાઈ રહેલા આ ખતરાને જોતા રવિવારે નેતન્યાહુએ ઈઝરાયેલ ડિફેન્સ ફોર્સના ચીફ લેફ્ટનન્ટ જનરલ હાર્જી હલેવી, મોસાદ ચીફ ડેવિડ બાર્નિયા અને શેન બેટ ચીફ રોનેન બાર સહિત ઈઝરાયેલી સેનાના અન્ય ટોચના અધિકારીઓ સાથે બેઠક કરી અને સ્પષ્ટ કર્યું કે જો ઈરાન કે હિઝબુલ્લાહ તેને ચીડવવાની ભૂલ કરે તો તે ચૂપ નહીં રહે.

ઈરાન અને ઈઝરાયલ વચ્ચે તણાવની આ સ્થિતિ કેટલી ખતરનાક બની ગઈ છે તેનો અંદાજ એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે અમેરિકા અને બ્રિટન જેવા મિત્ર દેશોએ ઈઝરાયલની આસપાસ પોતાના ફાઈટર જેટ અને યુદ્ધ જહાજ તૈનાત કરી દીધા છે. બ્રિટને રોયલ નેવી જહાજો તેમજ આર.એ.એફ. હેલિકોપ્ટરને પણ સ્ટેન્ડબાય રાખવામાં આવ્યા છે. હાલની સ્થિતિને જોતા એવું લાગે છે કે ઈરાને હમાસના નેતા ઈસ્માઈલ હાનિયા અને હિઝબુલ્લાના સૈન્ય વડા ફૌદ શુકરના મોતને તેની પ્રતિષ્ઠા સાથે જોડી દીધું છે અને તે કોઈપણ કિંમતે ઈઝરાયેલને નિશાન બનાવવા માંગે છે.

જોર્ડન અને લેબનોન જેવા ઈરાનના પડોશી દેશોએ બંનેના મોત બાદ વધેલા તણાવને ઘટાડવા માટે રાજદ્વારી પ્રયાસો શરૂ કર્યા છે, પરંતુ ઈરાન તેના ઈરાદાઓથી હટતું નથી. એક અહેવાલ મુજબ, જોર્ડન અને લેબનોનના વિદેશ પ્રધાનોએ પરિસ્થિતિનો હિસાબ લેવા અને તણાવ ઘટાડવાના ઈરાદા સાથે ઈરાનની મુલાકાત લીધી હતી, પરંતુ ઈરાને સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તે કોઈ પણ સંજોગોમાં ઈઝરાયેલ પર હુમલો કરશે, પછી ભલે તે ગમે તે હોય સંપૂર્ણ વિકસિત યુદ્ધ શરૂ કરો?

ઈરાન ઈન્ટરનેશનલને આપેલા ઈન્ટરવ્યુમાં અમેરિકન ઈન્ટેલિજન્સ એજન્સી સીઆઈએના પૂર્વ ડાયરેક્ટર ડેવિડ પેટ્રાઈસે એવી આશા વ્યક્ત કરી છે કે ઈરાન ઈઝરાયલ પર હુમલો કરી શકે છે, પરંતુ બંને દેશો આ સમયે સંપૂર્ણ યુદ્ધમાં કૂદી પડવાનું પસંદ કરશે જો બંને દેશો વચ્ચે પૂર્ણ સ્તરે યુદ્ધ થાય છે તો બંને દેશોને ભયંકર નુકસાન થશે અને ઈરાન અને ઈઝરાયેલ બંને આ ઈચ્છતા નથી. તેમણે કહ્યું કે જે રીતે ઈસ્માઈલ હાનિયાની તેહરાનની અંદર હત્યા કરવામાં આવી છે, તે એક મોટી ગુપ્તચર અને સુરક્ષા નિષ્ફળતા છે અને ઈરાન માટે મોટો ફટકો છે.

હવે સવાલ એ છે કે યુદ્ધની સ્થિતિમાં કોણ કોને અને કેવી રીતે સાથ આપશે? સૂત્રોનું માનીએ તો ઈરાનને આ હુમલામાં લેબનોનના હિઝબુલ્લાહ, સીરિયા અને ઈરાકના મિલિશિયા અને યમનના હુથી બળવાખોરો પાસેથી મદદ મળી શકે છે, પરંતુ હજુ સુધી આમાંથી કોઈ પણ દેશે ઈરાનને સમર્થન આપવા અંગે ખુલ્લેઆમ કહ્યું નથી. જો કે રશિયા અને ચીને ચોક્કસપણે ઈરાનને સમર્થન આપ્યું છે, પરંતુ તે સ્પષ્ટ નથી કે યુદ્ધની સ્થિતિમાં આ બંને દેશો ઈરાનને કેટલું અને કેવી રીતે સમર્થન આપશે. જ્યારે પહેલા જોર્ડનનું વલણ તટસ્થ રહ્યું છે. કારણ કે અગાઉ જ્યારે ઈરાને ઈઝરાયલ પર મિસાઈલ છોડી હતી ત્યારે અમેરિકાની સાથે જોર્ડને પણ ઈઝરાયેલને મદદ કરી હતી. તે જ સમયે, સાઉદી અરેબિયા અને યુએઈએ પણ અમેરિકાને ઇનપુટ આપ્યા હતા. ખાસ વાત એ છે કે જો ઈરાન, ઈરાક અથવા યમનથી ઈઝરાયેલને નિશાન બનાવીને મિસાઈલ છોડવામાં આવશે તો તેને જોર્ડનના આકાશને પાર કરવી પડશે અને જોર્ડને ગત વખતે સ્પષ્ટ કર્યું હતું કે તે ઈરાન કે ઈઝરાયલ બંનેમાંથી કોઈ પણ પર હુમલો નહીં કરે તેના એરસ્પેસની.