Category : Health

લોહીનો રંગ લાલ હોય છે તો આપણા શરીરની નસો વાદળી કે લીલી કેમ દેખાય છે? જાણો તેનું વૈજ્ઞાનિક કારણ

દરેક વ્યક્તિ જાણે છે કે લોહીનો રંગ લાલ હોય છે, પરંતુ આપણા શરીરની નસો વાદળી-જાંબલી કે લીલી દેખાય છે. હવે પ્રશ્ન એ ઊભો થાય છે કે જ્યારે આપણા લોહીનો રંગ લાલ હોય છે, તો પછી નસો લીલાશ પડતા વાદળી રંગની કેમ દેખાય છે, તે આછો લાલ કે કેસરી કેમ નથી દેખાતી? કેટલાક લોકો એવું પણ કહે છે કે ઓક્સિજન સાથેનું લોહી લાલ હોય છે, જ્યારે ઓક્સિજન વિનાનું લોહી વાદળી હોય છે, પરંતુ આ સાચું નથી. હકીકતમાં, લોહીનો રંગ માત્ર લાલ હોય છે. તો ચાલો જાણીએ શા માટે નસો લીલી દેખાય છે.

લોહીનો રંગ કેમ લાલ છે?

લોહીનો લાલ રંગ રક્ત કોશિકાઓમાં જોવા મળતા પ્રોટીન હિમોગ્લોબિનને કારણે છે, જે ઓક્સિજનનું વહન કરે છે. હિમોગ્લોબિનમાં ચાર આયર્ન હોય છે, જે લાલ પ્રકાશને પ્રગટ કરે છે, એટલે કે જ્યારે પ્રકાશ તેમના પર પડે છે, ત્યારે તેઓ પ્રકાશમાં હાજર લાલ રંગ સિવાય બાકીના રંગોને શોષી લે છે. આવી સ્થિતિમાં, લાલ પ્રકાશ તેમની સાથે અથડાય છે અને આપણી આંખો સુધી પહોંચે છે, જેના કારણે લોહીનો રંગ લાલ દેખાય છે. જો લોહીમાં ઓક્સિજનનું સ્તર ઓછું કે વધારે હોય તો આ લાલ રંગ પણ બદલાઈ શકે છે.

ઓક્સિજનની મોટી ભૂમિકા છે

જ્યારે હિમોગ્લોબિન ફેફસામાંથી ઓક્સિજન મેળવે છે, ત્યારે લોહીનો રંગ ચેરી લાલ થઈ જાય છે. આ પછી, આ લોહી ધમનીઓમાં જાય છે અને શરીરના પેશીઓ સુધી પહોંચે છે. ડૉ. ક્લેબર ફર્ટ્રિનના જણાવ્યા અનુસાર, જ્યારે આ લોહી પાછલા ભાગથી ફેફસામાં આવે છે, ત્યારે નસોમાં રહેલું આ ડિઓક્સિજનયુક્ત લોહી ઘેરા લાલ રંગનું હોય છે.

સરળ શબ્દોમાં કહીએ તો, ઓક્સિજનની માત્રાને આધારે માનવ રક્ત વિવિધ રંગોનું હોઈ શકે છે; જેમ કે કોઈનું લોહી ઘાટું લાલ, કોઈનું લાલ અને કોઈનું આછું લાલ હોઈ શકે છે, પરંતુ રક્ત વાસ્તવમાં વાદળી કે લીલું હોતું નથી. વાદળી દેખાતી નસોમાંથી માત્ર લાલ રંગનું લોહી નીકળે છે. હવે ફરી એ જ પ્રશ્ન ઉભો થાય છે કે શા માટે આપણી નસો વાદળી કે લીલી દેખાય છે.

શા માટે નસો લીલા-વાદળી દેખાય છે?

ડૉ. ક્લેબર ફર્ટ્રિન માને છે કે વાદળી અથવા લીલી નસોનો દેખાવ માત્ર એક ભ્રમણા છે, કારણ કે આ નસો ત્વચાના પાતળા પડ હેઠળ હોય છે. આપણે જે રંગો જોઈએ છીએ તે રેટિના પર આધારિત છે અને ત્વચાના સ્તરો વિવિધ રીતે રંગોને વેરવિખેર કરે છે.ઘટા રંગની ત્વચા હેઠળ, નસો ઘણીવાર લીલા રંગની દેખાય છે, જ્યારે હળવા રંગની ત્વચા હેઠળ, નસો વાદળી અથવા જાંબલી દેખાય છે. કારણ કે પ્રકાશની લીલી અને વાદળી તરંગલંબાઇ લાલ તરંગલંબાઇ કરતા ઓછી હોય છે, જેના કારણે વાદળી પ્રકાશ લાલ પ્રકાશ કરતાં વધુ આપણા પેશીઓ અને ત્વચામાં પ્રવેશવામાં સક્ષમ હોય છે. આ જ કારણ છે કે જ્યારે પ્રકાશ ત્વચા પર પડે છે, ત્યારે આપણી ત્વચાના વિવિધ સ્તરો લાલ રંગને શોષી લે છે અને વાદળી અથવા લીલો રંગ પ્રતિબિંબિત થઈને આપણી આંખો સુધી પહોંચે છે.