ભારતીય ઉપગ્રહ દ્વારા લેવામાં આવેલી ઉચ્ચ રીઝોલ્યુશનની છબીઓ કેરળના વાયનાડમાં ભૂસ્ખલનને કારણે વ્યાપક નુકસાન અને વિનાશ દર્શાવે છે. ભૂસ્ખલનમાં 150થી વધુ લોકોના મોત થયા છે અને 200થી વધુ લોકો ઘાયલ થયા છે. આ ઘટનાએ સૌને ચોંકાવી દીધા છે. હાલ એનડીઆરએફની ટીમ બચાવ કાર્ય ચાલી રહી છે. સેટેલાઇટ દ્વારા મળેલી તસવીરોના આધારે એવું કહી શકાય કે લગભગ 86,000 ચોરસ મીટર જમીન સરકી ગઈ છે અને કાટમાળ ઈરુવૈફુઝા નદીના કિનારે લગભગ 8 કિલોમીટર સુધી વહી ગયો છે.
નેશનલ રિમોટ સેન્સિંગ સેન્ટર, હૈદરાબાદ, ભારતીય અવકાશ સંશોધન સંસ્થાનો એક ભાગ છે, તેણે તેના ઉચ્ચ રિઝોલ્યુશન કાર્ટોસેટ-3 ઓપ્ટિકલ ઉપગ્રહ અને વાદળોની બહાર જોવા માટે સક્ષમ RISAT ઉપગ્રહ તૈનાત કર્યો છે. સ્પેસ એજન્સીનું કહેવું છે કે ભૂસ્ખલન દરિયાની સપાટીથી 1550 મીટરની ઉંચાઈએ શરૂ થયું હતું.
એનડીટીવી દ્વારા પ્રાપ્ત અહેવાલો દર્શાવે છે કે તે જ સ્થળે જૂની ભૂસ્ખલન હોવાના પુરાવા છે. ISRO દ્વારા તૈયાર કરવામાં આવેલ 2023ના ‘ભારતના લેન્ડસ્લાઈડ એટલાસ’એ વાયનાડ પ્રદેશને ભૂસ્ખલનની સંભાવના ધરાવતા વિસ્તાર તરીકે સ્થાન આપ્યું હતું.
ISRO ઉપગ્રહની તસવીરો વાયનાડમાં ભૂસ્ખલનમાં વ્યાપક વિનાશ દર્શાવે છે. સેટેલાઇટ તસવીરો દર્શાવે છે કે લગભગ 86,000 ચોરસ મીટર જમીન સરકી ગઈ હતી, જેના કારણે રાષ્ટ્રપતિ ભવનના કદ કરતાં લગભગ પાંચ ગણો ભૂસ્ખલન થયું હતું. કાટમાળ લગભગ 8 કિલોમીટર સુધી નીચે તરફ વહી ગયો અને નગરો અને વસાહતોને વહી ગયો.
ઈસરોનું કહેવું છે કે તે જ જગ્યાએ જૂના ભૂસ્ખલનના પુરાવા છે. ઈસરોએ કહ્યું કે આ તસવીર લેવા માટે નેશનલ રિમોટ સેન્સિંગ સેન્ટરની મદદ લેવામાં આવી છે. કાર્ટોસેટ-3 સેટેલાઇટ અને રિસેટ સેટેલાઇટ ખૂબ જ અદ્યતન છે. તેઓ વાદળો અને ધુમ્મસની બહાર પણ ચિત્રો લેવામાં ખૂબ સક્ષમ છે.
આ તસવીર 31 જુલાઈ, 2024ની છે. આ તસવીરમાં તમે જોઈ શકો છો કે કેવી રીતે ચારે બાજુ કાટમાળ પથરાયેલો છે. આ તસવીર ઉચ્ચ રિઝોલ્યુશન RISAT SAR પરથી લેવામાં આવી છે. માહિતી અનુસાર, પ્રવાહની અંદાજિત લંબાઈ 8 કિમી છે. ક્રાઉન ઝોન એ જૂના ભૂસ્ખલનનું પુનઃસક્રિયકરણ છે. મુખ્ય ભૂસ્ખલન સ્થળનું કદ 86,000 ચોરસ મીટર છે. કાટમાળના પ્રવાહને કારણે ઇરુવનીફુજા નદીનો માર્ગ પહોળો થયો છે, જેના કારણે તે તેના કિનારો ભંગ કરે છે. કાટમાળના પ્રવાહથી કાંઠે સ્થિત મકાનો અને અન્ય ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને નુકસાન થયું છે, ભૂસ્ખલનની ટોચનું 3D રેન્ડરિંગ દર્શાવે છે કે પહાડી ઢોળાવનો મોટો ભાગ પ્રભાવિત થયો છે.
ઈસરોએ “ભારતનો લેન્ડસ્લાઈડ એટલાસ” તૈયાર કર્યો છે, જેમાં 20 વર્ષમાં થયેલા 80,000 ભૂસ્ખલનની માહિતી છે. કેરળના પુથુમાલા, વાયનાડ જિલ્લાઓને તેમાં ખાસ સામેલ કરવામાં આવ્યા છે.
ISROના અધ્યક્ષ ડૉ. એસ. સોમનાથ 2023ના અહેવાલમાં કહે છે કે તે “ભારતમાં ભૂસ્ખલનની એકંદર પરિસ્થિતિ અને… ભૂસ્ખલન સંકટ વિસ્તાર રજૂ કરે છે. મને ખાતરી છે કે એટલાસ આપત્તિ વ્યવસ્થાપનના પ્રયાસોમાં સામેલ તમામ લોકો માટે ખૂબ મૂલ્યવાન સાબિત થશે. ” લાભદાયી રહેશે